Zarządzanie ryzykiem w sektorze motoryzacji 2024 – wyzwania i wymagania branżowe dla dostawcy

Zarządzanie ryzykiem w firmie w branży motoryzacyjnej jest kluczowym aspektem zapewniającym stabilność, efektywność i zrównoważony rozwój.  Efektywne zarządzanie ryzykiem w branży motoryzacyjnej wymaga holistycznego podejścia, uwzględniającego zarówno czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne oraz dynamiczne zmiany na rynku.

Łańcuch dostaw w branży motoryzacyjnej z roku na rok staje się coraz bardziej złożony, a wydarzenia regionalne mają wpływ na globalną produkcję. Klęski żywiołowe i katastrofy spowodowane przez człowieka, w tym pandemia i cyberataki, stanowią poważne zagrożenie dla produkcji motoryzacyjnej na całym świecie.

Do tego dochodzą możliwości zakłóceń wewnętrznych, takich jak niedobór opakowań, zakłócenia w działaniu ERP/MRP/EDI, utrata niezbędnych zapasów czy kontenerów, awarie maszyn i urządzeń, problemy z infrastrukturą IT, niedobory zasobów ludzkich czy też przerwy w dostawach energii, gazu czy wody.

Ryzykiem, które powoduje, że większości dyrektorów OEM i Tier 1 spędza sen z powiek, jest brak widoczności poza dostawcami Tier 1. Jest to kluczowy obszar, na którym wielu producentów OEM chce, aby dostawcy Tier 1 skupili się podczas oceny ryzyka.

Podobnie dostawcy z branży motoryzacyjnej, zwłaszcza na niższych poziomach łańcucha dostaw, potrzebują aktualnych informacji na temat zmian w zakłóceniach operacyjnych i biznesowych OEM i Tier 1, które mogą mieć wpływ na ich harmonogramy produkcji, a także na długoterminową rentowność biznesową. Co się dzieje,, gdy dochodzi do strajków pracowniczych u producentów OEM?, J ten rodzaj zakłóceń wpływa na dostawców na wszystkich poziomach łańcucha dostaw, nie tylko w przypadku przestoju OEM, ale także na zdolność dostawców do jednoczesnego ponownego uruchomienia zakłóconych operacji zgodnie z wymaganiami klientów?

Ponadto, przy tak wielu nowych start-upach OEM, wchodzących na konkurencyjny rynek pojazdów elektrycznych, bankructwo producenta OEM może spowodować nieprzewidzianą utratę działalności, znacząco wpływając na przyszłe przychody dostawcy. Dostawcy są również dotknięci finansowo, a także utrzymaniem swoich poddostawców, gdy producenci OEM opóźniają wprowadzenie nowych pojazdów na rynek z powodu innych zakłóceń i/lub otoczenia gospodarczego.

Poniżej zostanie przedstawionych kilka podstawowych  kwestii  związanych z zarządzaniem ryzykiem w tym sektorze:

1. Identyfikacja ryzyka:  systematyczna identyfikacja potencjalnych zagrożeń związanych z działalnością firmy motoryzacyjnej. Obejmuje zarówno ryzyka związane z produkcją, jak i operacyjne, logistyczne czy rynkowe.
2. Analiza ryzyka: szczegółowa analiza potencjalnych skutków i prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych zagrożeń. Pomaga w nadaniu priorytetów  działań dla zarządzania ryzykiem.
3. Planowanie reakcji na ryzyko:  opracowywanie planów zarządzania ryzykiem, w tym strategii minimalizacji, transferu, akceptacji lub unikania ryzyka. To również może obejmować zakup ubezpieczeń i rozwijanie planów awaryjnych.
4. Monitorowanie i ocena ryzyka: regularne śledzenie i aktualizacja identyfikowanych ryzyk, ponieważ sytuacje mogą się zmieniać w dynamicznym środowisku motoryzacyjnym.
5. Zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM): specjalne uwzględnienie ryzyka związanego z dostawcami, w tym monitorowanie ich stabilności finansowej, dostosowalności do zmian na rynku i zapewnienie alternatywnych źródeł dostaw. Dobrą praktyką jest mapowanie dostawców (również ze względu na lokalizację) wraz z oceną rentowności finansowej i operacyjnej.
6. Innowacyjność i technologia: skoncentrowanie się na innowacyjności i nowoczesnych technologiach, ale jednocześnie świadomość związanych z nimi ryzyk, takich jak cyberbezpieczeństwo czy zależność od dostaw nowych technologii.
7. Zarządzanie ryzykiem rynkowym:  analiza zmian w trendach rynkowych, preferencjach konsumentów i przepisach branżowych, aby dostosować strategię firmy do zmieniającego się otoczenia.
8. Przygotowanie na globalne wyzwania:   zrozumienie wpływu wydarzeń globalnych, takich jak zmiany w polityce handlowej, na branżę motoryzacyjną i dostosowywanie strategii firmy do tych zmian.

Jakie są wymagania branżowe dotyczące zarządzania ryzykiem?

Producenci OEM z branży motoryzacyjnej już teraz wymagają od dostawców opracowania procedur zarządzania ryzykiem, planów awaryjnych i strategii. Stosowane normy i wytyczne również mają dodatkowe wymagania w tym zakresie. Wytyczne operacji logistycznych MMOG/LE  (Materials Management Operations Guideline, Logistic Evaluation) oraz norma jakościowa IATF 16949 promują myślenie oparte o ocenę ryzyka. Chociaż myślenie w kategorii ocen ryzyka i zarządzanie ryzykiem mogą brzmieć inaczej, proces rozwiązywania problemów MMOG/LE i  IATF 16949 ma zgodne podejście obejmujące: identyfikację ryzyka oraz kontrolę w celu zarządzania ryzykiem i określania działań.

MMOG/LE ma określone wymagania dotyczące identyfikacji ryzyka związanego z zarządzaniem łańcuchem dostaw oraz wytyczne dotyczące planowania awaryjnego.

Ocena ryzyka jest również integralną częścią wymagań IATF 16949 Automotive QMS. Ryzyka (i szanse) są identyfikowane z organizacyjnego punktu widzenia, a także ryzyka technicznego związanego z projektowaniem produktów i procesami produkcyjnymi spełniającymi wymagania klientów. Podobnie jak w przypadku MMOG/LE, ocena ryzyka jest również kluczowym czynnikiem związanym z wyborem dostawcy i bieżącym zarządzaniem dostawcami, a także w planowaniu i dodatkowo wdrażaniu zmian produktowych, procesowych, a nawet organizacyjnych. Metody stosowane do oceny i zarządzania ryzykiem w IATF 16949 mogą obejmować plany awaryjne, wykonalność produkcji, FMEA (analiza przyczyn i skutków awarii), a także inne podejścia określone przez producentów OEM lub określone przez organizację.

MMOG/LE ustanawia proces opracowywania solidnego zestawu działań i planów awaryjnych. MMOG/LE jest bardzo normatywny w zakresie tego, co powinno być zawarte w planach awaryjnych organizacji:

• Kluczowe punkty kontaktu (wewnętrzne/zewnętrzne)
• Instrukcje działania ograniczające rozprzestrzenianie
• Kroki odzyskiwania w celu przywrócenia normalnej pracy
• Identyfikacja osób odpowiedzialnych za realizację
• Częstotliwość przeglądów, testów, walidacji i szkoleń
• Macierz szkoleń i ćwiczeń działań awaryjnych
• Wyciągnięte wnioski i działania naprawcze

MMOG/LE wymaga, aby wszystkie informacje zebrane z mapowania dostawców, kart wyników wydajności i ocen były regularnie weryfikowane w celu oceny ryzyka i podjęcia działań naprawczych, jeśli to konieczne. Ponadto MMOG/LE w obecnej 6-tej wersji wymaga od poddostawców przeprowadzenia oceny ryzyka i opracowania niezbędnych działań lub planów awaryjnych. Wymagania w stosunku do poddostawców powinny być dookreślone we wzorcu umowy z poddostawcą i regularnie analizowane przez organizację. Coś, co może nie być ryzykiem w jednym roku, może szybko stać się ryzykiem w następnym. Przy stale rosnących kosztach, zakłóceniach w zakładach, niedoborach siły roboczej i przejściu z produkcją na rzecz pojazdów elektrycznych, wielu dostawców niższego szczebla może być zagrożonych bankructwem. Obecnie coraz więcej organizacji powinno częściej przyglądać się rentowności finansowej wszystkich poddostawców.

Dostawcy branży Automotive muszą skutecznie zarządzać ryzykiem, aby utrzymać wysoką jakość swoich produktów, zadowolenie klientów oraz stabilność finansową. Regularna ocena ryzyka i skoordynowane strategie zarządzania ryzykiem są kluczowe dla sukcesu w tej konkurencyjnej branży.

Autor: Jarosław Jaśkiewicz

W DSR pracuje jako manager projektów audytów i wdrożeń system QAD Adaptive ERP oraz innych modułów oferowanych w ramach DSR 4FACTORY. Od 2006 zaangażowany w treningi, edukację i promocję standardu MMOG/LE w Polsce. W 2008/9 prowadził działania u dostawców Ford, w 2012 u dostawców GM/Opel. W stałym kontakcie z Odette, AIAG, QAD Inc. i innymi uczestnikami zespołu rozwijającego standard oceny MMOG/LE. Jarek doświadczenie zdobywał w firmach w USA i Polsce realizując implementację rozwiązań IT w procesach biznesowych firm produkcyjnych.